Η λίμνη Στυμφαλίας αποτελεί ένα από τα ομορφότερα μέρη της Ελλάδας, σίγουρα το ομορφότερο από άποψη φυσικού καλούς ορεινό τοπίο της Πελοποννήσου. Η λίμνη του Μύθου του θρύλου και της ιστορίας με τις στυμφαλίδες όρνιθες που κάποτε ο Ηρακλής θέλησε να εξαφανίσει αλλά που σήμερα σύγχρονοι πολιτικοί μυθικοί ήρωες αναζητούν απεγνωσμένα να τις αξιοποιήσουν! Το παρόν άρθρο πέρα και πάνω από κάθε πολιτική σκοπιμότητα παρουσιάζει τους μύθους και τις αλήθειες της επικείμενης πολυδιαφημισμένης υδροδότησης του δήμου Σικυωνίων.
Η μυθολογία μιλάει για πουλιά που κατέστρεφαν τις σοδιές και την υγεία των κατοίκων της λίμνης. Η γεωμυθολογική ερμηνεία του καθηγητή γεωλογίας κυρίου Ηλία Μαριολάκου μιλάει ξεκάθαρα για την παρουσία πηγαίου νερού που πλημμύριζε τον κάμπο καταστρέφοντας αφενός τις καλλιέργειες και αφετέρου την υγεία των κατοίκων με την εξάπλωση της ελονοσίας. Ο Ηρακλής ως άλλος υδραυλικός μηχανικός της εποχής, αποξηραίνει τη λίμνη και αυτομάτως παρουσιάζεται ως θεραπευτής που διώχνει τους δαίμονες του πυρετού και της καταστροφής.
Τόσο ο άθλος του Ηρακλή όσο και οι γεωλογικές πληροφορίες για τη Στυμφαλία κάνουν σαφές ότι πρόκειται για περιοχή που χαρακτηρίζεται από ιδιαιτέρες υδρογεωλογικές συνθήκες. Η γεωλογική αυτή πραγματικότητα και η ανάγκη να χειραγωγηθεί προς όφελος των κατοίκων της περιοχής δεν μπορούσε παρά να περιβληθεί μ’ έναν γεωμύθο.
Ο γεωμύθος αυτός, όπως άλλωστε ήταν φυσικό, συνεχίστηκε, εξελίχθηκε φόρεσε πολιτικό μανδύα και στις μέρες μας διογκώθηκε με πολύ ενδιαφέρουσες παραλλαγές, καθορίζοντας τις ζωές των κατοίκων όχι πια της στενής αλλά της ευρύτερης περιοχής.
Αρχικά στα τέλη του περασμένου αιώνα ήταν οι αυστριακοί και Γερμανοί υδρογεωλόγοι οι οποίοι αναφέρθηκαν στη καταβόθρα της λίμνης που εκφορτίζει το επιφανειακό νερό στο Αργολικό πεδίο, στις γνωστές πηγές Κιβερίου. Μύθος; Αναλογιστείτε ότι για άλλη μια φορά οι φίλοι μας ευρωπαίοι μας πούλησαν φύκια για μεταξωτές κορδέλες καθώς ανακάλυψαν κάτι που έχουν περιγράψει με μεγάλη ακρίβεια μόνο 20 αιώνες νωρίτερα και μόνο οι Ηρόδοτος Ερατοσθένης, Στράβων και φυσικά Παυσανίας!
Το Ομηρικό Άργος… και οι Ιστορικές πόλεις Κόρινθος και Σικυώνα… η Μυθική Στυμφαλία με τους οικισμούς της Στυμφαλία, Κιόνια, Καρτέρι και Λαύκα… Εκατομμύρια χρόνια πριν το νερό επέλεξε τη φυσική του διαδρομή και ο άνθρωπος την τελευταία χιλιετία την τεχνητή.
Η μυθολογία στην σύγχρονή της εκδοχή αποτυπώνεται στους σημερινούς τοπικούς άρχοντες που ως άλλοι Αίσωποι διηγούνται τα δικά τους παραμύθια…
Η Κόρινθος, πρωτεύουσα του νόμου και υπό την αιγίδα των υπουργείων και της κεντρικής κυβέρνησης, έφτιαξε τη δίκη της τεχνητή καταβόθρα, αδειοδοτήθηκε και ήδη υδροδοτείται κάμποσα χρόνια τώρα στη σκιά του Δήμου Σικυωνίων…. Πόσα κυβικά αλήθεια αξιοποιεί; Γνωρίζει κανείς; Η καλύτερα το ερώτημα είναι “θέλει να μάθει κανείς;”
Οι δήμοι Κορινθίων και Σικυωνίων ζητούν την αξιοποίηση των πηγών χωρίς να γνωρίζουν το δυναμικό τους και τα ετήσια αποθέματα. Λειτουργούν σαν να μη θέλουν ποτέ να μάθουν. Και η Κόρινθος καλά κάνει… το Κιάτο; Ο Δήμος που είναι ένα βήμα πίσω και δεν αξιοποιεί ούτε λίτρο τι κάνει; Η αρμόδια υπηρεσία της Διεύθυνσης Υδάτων εθελοτυφλεί, η Κόρινθος στρουθοκαμηλίζει και το Κιάτο γαβγίζει δεμένο με κολάρο στο κάγκελο της ανικανότητας του προσωποκεντρισμού και της δημαγωγίας…
Το αντλιοστάσιο της Κορίνθου σε πλήρη λειτουργία, ανεξέλεγκτη … και το αντλιοστάσιο του Κιάτου, παράπλευρα της Κορίνθου, φαίνεται λειτουργικό αλλά είναι ΑΝΕΝΕΡΓΟ !!!
Και η εξαγγελία για Νερό Στυμφαλίας στην παραλιακή ζώνη; Μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς ως μια Μυθική πραγματικότητα …. ή μήπως ένας πραγματικός μύθος; Πάντως έχει ήρωα αλλά και πόλους κομπάρσους για χειροκρότημα… το σίγουρο είναι ότι το παραμύθι δεν έχει νεράιδα γιατί δεν έχει πηγαίο νερό! Αυτό άλλος το αξιοποιεί και μάλιστα ανεξέλεγκτα υπό την ανοχή των αρμοδίων υπηρεσιών αλλά και την άγνοια των λοιπών μνηστήρων.
Και οι τοπικοί άρχοντες καλά χειροκροτούν γιατί αναμένουν τα ανταποδοτικά έργα; Μεγάλη κουβέντα τα ανταποδοτικά… σε τι; στο νερό; Γιατί ποιος είναι ο ιδιοκτήτης και θέλει ανταποδοτικά; Όχι το νερό δεν έχει ιδιοκτήτη παρά μόνο το κράτος που οφείλει να στηρίξει ανιδιοτελώς την ορθή και αειφόρο αξιοποίησή του προς όφελος του πολίτη πέρα και πάνω από τοπικιστικά συμφέροντα, ιδιοτέλεια και καιροσκοπισμό…. η νομοθεσία είναι σαφής και ξεκάθαρη και οφείλουν όλοι οι αρμόδιοι να το γνωρίζουν και να μη δημαγωγούν με πολιτική σκοπιμότητα.
Πηγές Στυμφαλίας! Πλούσιες διάχυτες … μα πως αλλιώς θα ταυτίζονταν με τις στυμφαλίδες όρνιθες! Εκφορτίζουν μέρος του μεγάλου καρστικού υδροφόρου ορίζοντα της Ζήριας, άριστου ποιότητας και με δυνητικά αποθέματα που σύμφωνα με τα σχέδια διαχείρισης ξεπερνούν τα 60 εκ κυβικά μέτρα το χρόνο… Η ετήσιά τους παροχή δυστυχώς παραμένει άγνωστη…. το 70% των κατοίκων του Νόμου υδροδοτείται ή αναμένεται να υδροδοτηθεί και κανείς δεν ξέρει το δυναμικό των πηγών σε νερό… τουλάχιστον απογοητευτικό για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος…
Στη Δρίζα εντοπίζεται το κύριο μάτι της πηγής, εντός του οικισμού με τα μαγαζιά και τις κατοικίες παράπλευρα του πηγαίου μετώπου… Όμορφη εικόνα, αλλά και περιβαλλοντικά ευάλωτη για την ποιότητα του νερού! Ίσως οι κάτοικοι να ενημερωθούν από τις αρμόδιες αρχές για τα προβλεπόμενα μέτρα προστασίας τρωτότητας των πηγών. Μέτρα που έχουν νομικά κατοχυρωθεί με τα αναθεωρημένα Σχέδια Διαχείρισης και που αναμένεται να αυστηροποιηθούν με τη νέα αναθεώρηση το 2022. Σήμερα προβλέπεται ακτίνα προστασίας της τάξης των 600 μέτρων, η οποία για τις πηγές της Δρίζας αναμένεται με την επικείμενη αναθεώρηση να ξεπεράσει τα 1000 ή και 2000 μέτρα όπου δεν θα επιτρέπεται καμία σημειακή η διάχυτη δυνητική εστία ρύπανσης….
Η τρωτότητα των πηγών μεγάλη και ενδεχομένως όχι μόνο για τα Κιόνια και τη Στυμφαλία, αλλά και για τους υπόλοιπους οικισμούς περιμετρικά της λίμνης να απαιτηθούν έργα αποχέτευσης και βιολογικής επεξεργασίας 2ου και 3ου βαθμού. Θα θεσπιστούν ζώνες προστασίας περιμετρικά των πηγών για τη διασφάλιση της ποιότητας του υπόγειου νερού, για τις οποίες οι κάτοικοι οφείλουν να ενημερωθούν, καθώς οι ζώνες απαγόρευσης αναμένεται να προκαλέσουν αλλαγές στις υφιστάμενες δραστηριότητες είτε αφορούν τον πρωτογενή τομέα είτε το δευτερογενή και τριτογενή. Υφιστάμενες δραστηριότητες αναμένεται να κλείσουν και επικείμενες να μην αδειοδοτηθούν ποτέ εξαιτίας των υδρευτικών πηγών. Η κεντρική δημοτική αρχή οφείλει να ενημερώσει τους πολίτες και να επισπεύσει τις σχετικές μελέτες περιβαλλοντικής αναβάθμισης, ώστε με την εφαρμογή του αυστηρού πλαισίου της νομοθεσίας για την προστασίας του πόσιμου νερού να μην βρεθούμε προ εκπλήξεων και αθωράκιστοι.
Οι τοπικοί άρχοντες πριν χειροκροτήσουν οφείλουν να ενημερωθούν και να ενημερώσουν τους συντοπίτες τους για τις επικείμενες αλλαγές που επιβάλει η νομοθεσία από την αξιοποίηση των πηγών. Έτσι λοιπόν μαζί με τις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις για νέες γεωτρήσεις και επεκτάσεις αρδευτικών δικτύων, τα τοπικά συμβούλια θα πρέπει να διεκδικήσουν από την κεντρική δημοτική αρχή πιο μεσοπρόθεσμες και πιο ουσιαστικές δράσεις όπως την έναρξη των προβλεπόμενων ειδικών μελετών περιβαλλοντικής αναβάθμισης και τη θέσπιση νέων χρήσεων γης στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης της περιοχής των πηγών.
Η σημερινή διαδρομή του νερού του Δήμου Σικυωνίων ΞΕΚΙΝΑ από την περίφημη γεώτρηση του αείμνηστου Γ. Γιαννόπουλου στην περιοχή “Σκάλες” Κεφαλαρίου! Αξιοποιήθηκε από τη νυν δημοτική αρχή στο έπακρον! Ναι λειτουργεί, δεν είναι μύθος και μάλιστα εκμεταλλεύεται επιτέλους τον πλούσιο καρστικό υδροφόρο των ασβεστόλιθων της Ζήριας. Νερό άφθονο με άριστα ποιοτικά χαρακτηριστικά για την προστασία του οποίο και εδώ απαιτείται μια σειρά μελετών οριοθέτησης ζωνών προστασίας για τις οποίες θα πρέπει να ενημερωθεί και να συμβάλει η τοπική κοινωνία!
Μπορεί να μην είναι νερό των πηγών Δρίζας όμως επισημαίνεται ότι αποτελεί υδροληψία αξιοποίησης του ίδιου ευρύτερου καρστικού υδροφόρου ορίζοντα στις ανατολικές απολήξεις της Ζήριας με άριστα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά! Το έργο ενίσχυσης της υδροδότησης εδώ, και δυστυχώς μόνο εδώ, αποκτά σάρκα και οστά, υλοποιείτε ως ένα βαθμό και βρίσκεται προς τη σωστή υδρογεωλογικά συνιστώσα.
Στην υδροδότηση του πεδινού τμήματος, συμβάλουν και τα δύο φρεάτια κίνησης στο Κεφαλάρι και στο Κλημέντι, τα οποία τροφοδοτούν τη δεξαμενή αναρρύθμισης στην περιοχή του Αστεροσκοπείου. Παραμένει άγνωστο το λειτουργικό κόστος των κινήσεων για τη μεταφορά του νερού, αλλά γνωστό ότι αυτό θα μετακυλήσει στους καταναλωτές της παράκτιας ζώνης.
Η δεξαμενή του Αστεροσκοπείου στη θέση “ΧΟΥΝΗ” που υδροδοτεί με φυσική ροή την πόλη του Κιάτου, εκτός από την πρόσφατα λειτουργούσα γεώτρηση Γιαννόπουλου, εδώ και χρόνια συγκεντρώνει νερό από μια γεώτρηση του Κλημεντίου και από δύο γεωτρήσεις της Βελίνας, ενώ αναμένεται να δεχτεί νερό και από μία νέα υδροληψία της περιοχής Καισαρίου.
Το υφιστάμενο καθεστώς υδροδότησης του Δ. Σικυωνίων. Με μπλε χρώμα διακρίνεται ο κατασκευασμένος αγωγός, με κόκκινο ο επικείμενος υπό κατασκευή προς τις πηγές και με κίτρινο κατά μήκος του Ασωπού ποταμού μία παλαιότερη πρόταση για την μείωση του λειτουργικού κόστους. Στο τρισδιάστατο γεωλογικό μοντέλο διακρίνονται η γεώτρηση Γιαννόπουλου (Κεφαλάρι) και οι γεωτρήσεις Βελίνας και Κλημεντίου.
Συνοψίζοντας, η ιστορική στιγμή υδροδότησης της παραλιακής ζώνης του Κιάτου, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αξιοποίηση μιας γεώτρησης της περίφημης “Γιαννόπουλου” από την περιοχή του Κεφαλαρίου και μιας επικείμενης του Καισαρίου που συμπληρώνουν τις ήδη αξιοποιήσιμες Βελίνας και Χούνης Κλημεντίου. Πηγές Στυμφαλίας δεν περιλαμβάνει…! Στο μέλλον ίσως, αν το επιτρέψει αφενός η συνολική παροχή σε συνδυασμό με το δικαίωμα της οικολογικής παροχής και της Δ.Ε.Υ.Α. Κορινθίων και αφετέρου το λειτουργικό κόστος μεταφοράς!
Φάνης Χατούπης – Γεωλόγος
υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στον Δ. Σικυωνίων με τον Συνδυασμό ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΙΚΥΩΝΙΑ του Κώστα Σαρχάνη
