Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί δραματικά η κατανάλωση αγχολυτικών/ηρεμιστικών χαπιών, πλήττοντας ακόμη και τις νέες ηλικίες. Το ζάναξ είναι ένα από τα πλέον διαδεδομένα και περισσότερο καταναλώσιμα φάρμακα.
Ζάναξ – αγχολυτικά φάρμακα
Το ζάναξ υπάγεται στα αγχολυτικά (ηρεμιστικά) φάρμακα και πιο συγκεκριμένα στις βενζοδιαεπίνες. Κυκλοφορεί σε δόσεις των 0.25mg, 0.5mg, 1mg και 2mg. Οι βενζοδιαζεπίνες καταστέλλουν τη μεταφορά των νευρικών σημάτων. Αυτό ακριβώς χαρίζει στον ασθενή τις ηρεμιστικές, υπνωτικές, αγχολυτικές, αναισθητικές και μυοχαλαρωτικές ιδιότητές του.
Η αλπραζολάμη
Η αλπραζολάμη (alprazolam) ανήκει στην κατηγορία των βενζοδιαζεπινών. Είναι μία τριαζολοβενζοδιαζεπίνη που ενισχύει τη δράση των GABA υποδοχέων οδηγώντας έτσι στην αναστολή της νευρικής λειτουργίας. Παρουσιάζει κατασταλτικές, υπνωτικές και αγχολυτικές ιδιότητες και επιπρόσθετα εμφανίζει αντισπασμωδική και κεντρική μυοχαλαρωτική δράση.
Χρήση του ζάναξ
Τα ζάναξ χορηγούνται συνήθως σε ασθενείς βραχυπρόθεσμα για τη συμπτωματική αντιμετώπιση του άγχους και της διαταραχής κρίσεων πανικού. Παρά το γεγονός ότι τα ζάναξ είναι φάρμακα που προσφέρονται για βραχυπρόθεσμη χρήση, οι περισσότεροι ασθενείς τα χρησιμοποιούν για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλώντας ανοχή, εξάρτηση (είναι άκρως εθιστικά), στερητικό σύνδρομο σε περίπτωση διακοπής ή μείωσής του και φυσικά παρενέργειες. Η διάρκεια λήψης του φαρμάκου αντενδείκνυται να ξεπερνά τις τέσσερις εβδομάδες (φτάνει τις οχτώ με δώδεκα περίπου εβδομάδες με τη σταδιακή διακοπή του). Σπάνια ενδείκνυται η χρήση έως λίγους μήνες υπό συχνή βέβαια ιατρική παρακολούθηση.
Ωστόσο, πολλοί είναι οι ιατροί άλλων ειδικοτήτων ακόμη και οι ψυχίατροι που συνταγογραφούν τα συγκεκριμένα φάρμακα (και όχι μόνο) για μεγαλύτερα διαστήματα. Το ζάναξ όσο ωφέλιμο φάρμακο μπορεί να καταστεί, ταυτόχρονα τόσο επικίνδυνο μπορεί να αποβεί εάν δεν ακολουθηθεί το αυστηρό πλαίσιο χρήσης που εντάσσει ο θεράπων ιατρός τον εκάστοτε ασθενή.
Επιπτώσεις ασθενούς που λαμβάνει ζάναξ
Έρευνες έχουν συνδέσει το ζάναξ με αυξημένο κίνδυνο για Alzheimer, καρκίνο και θνητότητα. Ο εγκέφαλος “τραυματίζεται” από την μακροχρόνια χρήση του φαρμάκου και εμφανίζονται παρενέργειες όπως:
- υπνηλία/αυπνία
- κόπωση
- ζάλη
- μειωμένη συγκέντρωση / εγρήγορση / ισορροπία
- διαταραχές μνήμης
- διάρροια / δυσκοιλιότητα
- πονοκέφαλοι
- ναυτία – εμετός
- ξηροστομία
- ευερεθιστότητα, επιθετικότητα
- παραισθήσεις – ψευδαισθήσεις
- εφιάλτες
- ψυχωσικές διαταραχές
- μείωση αυτοελέγχου
Σε κάποιες περιπτώσεις, εξαιτίας του μειωμένου αυτοελέγχου ή φτωχής κριτικής ικανότητας, αρκετοί ασθενείς κάνουν κατάχρηση του φαρμάκου ή το συνδυάζουν με αλκοόλ ή άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες αυξάνοντας κατ’ αυτό το τρόπο τις συνέπειες του φαρμάκου αλλά και τον κίνδυνο υπερδοσολογίας ακόμα και θανάτου. Σε αυτό το κομβικό σημείο, να σας υπενθυμίσω τους θανάτους δύο διάσημων ανθρώπων, της Amy Winehouse το 2011 και του Heath Ledger το 2008, στο αίμα των οποίων ανιχνεύθηκαν ποσότητες – όχι υπερβολικές δόσεις – βενζοδιαζεπινών.
Γιατί όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται στα ηρεμιστικά/αντικαταθλιπτικά;
Η κατανάλωση ηρεμιστικών φαρμάκων αυξήθηκε δραματικά λίγο πριν την οικονομική κρίση της Ελλάδας, φτάνοντας τη χώρα 2η στη κατάταξη Ευρωπαικά σε ρυθμό αύξησης χρήσης τέτοιων φαρμάκων. Είναι ευρέως γνωστό, ότι οι δυσμενείς κοινωνικοοικονομικές συνθήκες συνδέονται άρρηκτα με τις ψυχικές νόσους. Πέραν των οικονομικών προβλημάτων, σαφώς σε όλο αυτό έχουν συμβάλλει κι άλλοι παράγοντες.
Εκείνο το διάστημα, άρχισε επίσης η απενοχοποίηση των επαγγελματών ψυχικής υγείας, γεγονός πολύ θετικό, το οποίο όμως έδωσε βήμα στις φαρμακοβιομηχανίες και στο αποτελεσματικό μάρκετινγκ προβάλλοντας τα ηρεμιστικά σαν καραμέλες, σαν την εύκολη και φθηνή λύση (η οποία βέβαια αποβαίνει μοιραία στο πέρασμα του χρόνου). Το εργασιακό άγχος, τα προβλήματα στην οικογένεια αλλά και η ίδια μας η φύση που μας σπρώχνει στις εξαρτήσεις, εντείνουν το πρόβλημα.
Φαρμακευτική αγωγή και ευρύτερο θεραπευτικό πλαίσιο
Τα αγχολυτικά/ηρεμιστικά φάρμακα θα πρέπει να συνταγογραφούνται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του εκάστοτε ασθενούς.
Αυτό που πρέπει να καταλάβουν όλοι είναι ότι τα φάρμακα αυτά, δεν κάνουν από μόνα τους δουλειά (απεναντίας, ενδέχεται να εντείνουν το αρχικό πρόβλημα δημιουργώντας ακόμη περισσότερα προβλήματα). Δεν μπορεί ένα χάπι να σου θεραπεύσει για παράδειγμα την κατάθλιψη ή να σε κάνει ευτυχισμένο χωρίς να έχεις δουλέψει εσύ με τον εαυτό σου, χωρίς να έχεις βρει τη ρίζα του προβλήματος.
Οπότε, θα πρέπει να λαμβάνεται (το φάρμακο) ταυτόχρονα με ένα θεραπευτικό πλαίσιο. Να παρακολουθεί ο ασθενής τον ψυχίατρό του, να λαμβάνει με τον ενδεδειγμένο τρόπο τη φαρμακευτική του αγωγή αλλά να κάνει ταυτόχρονα και ψυχοθεραπεία.
Μεγάλο ποσοστό ευθύνης ανήκει και στους ιατρούς που τα γράφουν. Θα έπρεπε να ενημερώνονται οι ασθενείς σωστά και να αποτρέπονται από την κατάχρηση. Οι ιατροί ειδικά, γνωρίζουν (ή τουλάχιστον θα έπρεπε) τις συνέπειες του εθισμού. Δεν υπάρχει δικαιολογία ένας ιατρός να συνταγογραφεί επανειλημμένα τέτοια φάρμακα. Εξάλλου ο όρκος που έχουν δώσει είναι: Ωφελείν ή μη βλάπτειν.
Εναλλακτικοί ή/και συμπληρωματικοί τρόποι καταπολέμησης του άγχους
Η θεραπεία επιλογής, φαρμακευτική, ψυχοθεραπευτική, εναλλακτική, ολιστική κ.ο.κ. εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που πρέπει να συνεκτιμηθούν από τον εκάστοτε αρμόδιο επαγγελματία ψυχικής υγείας. Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν η βαρύτητα των συμπτωμάτων, η χρονική διάρκεια τους, το οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό κ.τ.λ
Εναλλακτικοί ή/και συμπληρωματικοί τρόποι καταπολέμησης του άγχους είναι οι εξής:
- Ελαφρύτερα φάρμακα όπως είναι τα φυτικά
- Ομοιοπαθητική
- Βελονισμός
- Ψυχοθεραπεία
- Διαλογισμός
- Γυμναστική
- Καλύτερη διατροφή
- Χόμπι
* Το άρθρο δεν συνιστά προτροπή για λήψη ή διακοπή φαρμακευτικής αγωγής. Αρμόδιος για κάτι τέτοιο είναι αποκλειστικά ο γιατρός/ψυχίατρος που γνωρίζει το ιστορικό και την πορεία μιας διαταραχής/ασθένειας.
